Wednesday, February 13, 2008

Lífrænn landbúnaður

Ég veit ekki alveg hvað ég var að spá að lofa svona upp í ermina á mér ægilegum pistli um lífrænan landbúnað....Ansi viðfermt efni og til að skrifa ágætan pistil þarf tíma til að lesa sig til og rifja upp hitt og þetta. Ég hef hinsvegar mikinn áhuga á efninu og að kynna mér þetta til hlýtar. Sérstaklega þar sem ég er orðinn félagi í þessu svokallaða kaupfélagi, en þar er kominn saman hópur af fólki áhugasamt um lífrænan landbúnað.
Það má alveg örugglega finna neikvæðar hliðar á málefninu, þess vegna borgar sig að skrifa upp lista með kostum og göllum og gera sér svo upp sína skoðun.

Kostir hefðbundins (eða inntensive) landbúnaðar:

  • Hefur aukið framleiðslugetu sína mikið, sem var nauðsynlegt vegna fólksfjölgunar
  • Verðið hefur lækkað (þar sem framleiðslan hefur aukist)
  • (sennilega fleiri kostir þarf að lesa mig betur til til að finna eithvað fleira hér)

Ókostir hefðbundinns landbúnaðar:

  • Notkun á skordýra og illgresiseitri er alltaf að aukast en virkni þess er alltaf að minnka (plönturnar og skordýrin eru orðin ónæm fyrir eitrinu)
  • Notkun tilbúinns áburðar er einnig að aukast, en gæði jarðvegsins er hinsvegar á niðurleið.
  • Fátæk ríki eru háð aðstoð að utan til að kaupa áburð og illgresis/skordýraeitur, en gætu annars verið óháð.
  • Aukin framleiðsla hefur sennilega náð hámarki og er jafnvel farin að minnka aftur þar sem búið er að “pína” jarðveginn í botn.

Ókostir lífræns landbúnaðar;

  • Minni afköst en við “hefðbundna” framleiðslu og þarafleiðandi þarf meira landrými til að framleiða sama magn.
  • Matvaran lítur stundum verr út
  • Dýrara í framleiðslu, þar sem það þarf meira landrými til að framleiða sama magn.
  • Minna úrval av vörum (þar sem ekki er hægt alltaf hægt að rækta allt í einu)


Kostir lífræns landbúnaðar;

  • Engin eiturefni notuð til að eyða illgresi eða skordýrum
  • Enginn tilbúinn(verksmiðjuframleyddur) áburður er notaður, en hann er slæmur því hann festist illa í jarðvegi og skolast því auðveldlega út með regnvatni. Eins og dæminn sýna erlendis hefur þetta leytt til að allt of mikil næringarefni hafa komist í ár og vötn og valdið þarafleiðandi ofvexti á þörungum og öðrum gróðri, sem hefur þá étið upp súrefnið í vatninu og það veldur fiskidauða… Einnig berast þessi efni í grunnvatn, sem getur svo gert það ódrykkjarhæft. Tilbúinn áburður inniheldur líka ýmis skaðleg aukaefni, eins og t.d. kadmium, en skortir á sama tíma allskyns snefilefni sem eru nauðsynleg jarðveginum.
  • Lífrænn áburður eykur næringargildi jarðvegsins og gerir jarðveginn “meira lifandi” í þeirri merkingu hann inniheldur meira lífrænt efni og fjölbreyttari flóru örvera. Lifandi jarðvegur er góður af því að honum helst betur á vatni, og minnkar líkur á skordýra/sveppa plágum.
  • Í lífrænum landbúnaði er stunduð skiptirækt, sem lýsir sér þannig að eitt árið er t.d. plantað kartöflum, en næsta ár er plantað tómötum á sama stað. Mismunandi grænmeti “sýgur” mismunandi næringu úr jarðveginum og með því að skiptast á klárar maður ekki ákveðin næringarefni úr jarðveginum (eins og getur gerst ef ár eftir ár eftir ár er plantað hveiti á sama stað) . Svo er það líka þannig að ákveðnar plöntur auðga jarðveginn af næringarefnum, eins og t.d. belgjurti, smári og lupina en þessar plöntur eru þeim eiginleikum gæddar að geta tekið níturoxíð úr loftinu og breytt því í nitur (köfnunarefni) sem er eitt nauðsynlegasta næringarefnið fyrir plöntur.
  • Við lífræna framleiðslu eru lögmál náttúrunnar höfð að leiðarljósi, framleidd eru matvæli án þess að skaða umhverfið né vöruna sjálfa. Hugað er vel að velferð jarðvegsins svo að hann geti framleitt matvæli um ókominnn ár.
Jæja eins og þig sjáið er listinn lengstur þar sem fjallað er um kosti lífræns landbúnaðar (enda eru þið að lesa bloggið hennar Kristínar ;)

2 comments:

Anonymous said...

ég var í Búlgaríu fyrir nokkrum árum í vinnuferð. Ég og einn búlgarskur kollegi minn fórum að spjalla um landbúnað og hann segir mér að margir bændur stundi lífrænan búskap og noti hvorki eitur eða áburð. Það þótti mér ansi magnað en hann tjáði mér svo að þeir gerðu það trúlegast ekki sjálfviljugir, heldur væri það vegna þess að fátæktin væri svo mikil að þeir hefðu ekki efni á áburði/eitri. Mér er þetta alltaf minnisstætt, sérstaklega hvernig hann sagði mér þetta. Í gamansömum tón eins og það væri sjálsagt að stunda lífrænan búskap og svo með þessu öllu alvarlegra fátæktarkommenti á eftir.
Kv. Hrefna

Kristín Hildur said...

Já, einmitt. Skemmtilegt að heyra þessa sögu. Þess vegna er líka ágætt að venja sig á að spurja um uppruna vörunnar.